میرهاشمی: جشنواره هنرهای تجسمی فجر بر پایه پژوهش استوار است | امیر راد: فرهنگ یک سیاستگذاری بلندمدت نیاز دارد
نشست خبری چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر سه‌شنبه ۱۲ بهمن‌ماه در موزه هنرهای معاصر برگزار شد.
نشست خبری چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر با حضور سیدعباس میرهاشمی (دبیر کل جشنواره) و امیر راد (دبیر هنری جشنواره) در موزه هنرهای معاصر برگزار شد. میرهاشمی در ابتدای این نشست گفت: جشنواره تجسمی فجر، جشنواره جشنواره هاست و طیف وسیعی از هنرمندان را دربرمی گیرد و اتفاقاً جایگاه خوبی نیز در میان هنرمندان و مخاطبان دارد.
او با اشاره به این مطلب که جشنواره تجسمی فجر بر پایه پژوهش استوار است، گفت: با رشد جشنواره تجسمی فجر، زمینه رشد هنرهای تجسمی در جامعه فراهم می‌شود و این رویداد قابلیت این را دارد که بر کیفیت فعالیت هنرمندان عرصه تجسمی تأثیر مستقیم بگذارد و از آن‌ها تأثیر بپذیرد.
میرهاشمی با اشاره به تغییراتی که در جشنواره چهاردهم رقم خورده است، گفت: برای برگزاری چهاردهمین دوره جشنواره تجسمی فجر، ۱۳ دوره پیشین توسط شورای سیاستگذاری مورد ارزیابی قرار گرفته است و سعی کرده‌ایم با بررسی تمام فراز و فرود‌ها به جمع‌بندی درستی برای برگزاری این دوره دست یابیم.
به گفته دبیرکل چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر، دبیرخانه جشنواره از مهرماه سال جاری فعالیتش را آغاز کرده است و طبق بررسی‌های صورت گرفته، جشنواره در ۱۰ بخش برگزار می‌شود و در هر بخش یک دبیر و سه داور با دبیرخانه جشنواره همکاری می‌کنند. همچنین در بخش ایثار و فداکاری موضوعاتی مثل گروه‌های جهادی، مقابله با کرونا و آتش‌نشانان محور و موضوع فعالیت قرار گرفت.
او با اشاره به نمایشگاه «آینه درآینه» که از بخش‌های جنبی جشنواره چهاردهم به شمار می‌رود، گفت: همچنین در این دوره تلاش کرده‌ایم که بخش استان‌ها را با هدف تمرکززدایی از فعالیت‌های فرهنگی و هنری و کشف هنرمندان جوان راه‌اندازی کنیم. از این رو در هر استان یک دبیر انتخاب کرده‌ایم تا آثار هنرمندان را رصد کند. همچنین در این دوره بخش مقالات نیز به صورت مستقل برگزار می‌شود.
میرهاشمی با ارائه آمار شرکت‌کنندگان گفت: در دوره چهاردهم، ۴۳۴۵ هنرمند با ۱۰۸۶۲ اثر شرکت کرده‌اند که در مقایسه با دوره سیزدهم ۴۰ درصد رشد داشتیم. بیشترین درصد رشد آثار برای رشته‌های کاریکاتور، نقاشی و تصویرسازی و بیشترین درصد رشد افراد برای رشته‌های کاریکاتور، تصویرسازی و نقاشی است. در بخش ویژه ایثار و فداکاری ۷۳۳ اثر از ۴۶۳ هنرمند، در نقاشی ۳۲۴۰ اثر از ۱۳۲۷ هنرمند، در عکاسی ۲۰۳۳ اثر، در گرافیک ۱۱۴۹ اثر، در تصویرسازی ۱۱۲۰ اثر، در خوشنویسی ۷۲۰ اثر، در نگارگری ۶۰۰ اثر، در هنرهای جدید ۳۴۶ اثر، در کاریکاتور ۴۶۹ اثر، در مجسمه و حجم ۳۲۷ اثر و در سرامیک ۱۲۵ اثر حضور دارند.
او افزود: با وجود رشدی که در این دوره شاهد آن هستیم اما در انتخاب آثار داوران سخت‌گیری خاصی اعمال کرده‌اند و تلاش کرده‌ایم آثار خوبی به جشنواره راه یابند.
دبیر چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر درباره خرید آثار هنری جشنواره توضیح داد: به خرید آثار هنری فکر کردیم اما میسر نشد و‌امیدواریم آنقدر رشد کنیم که بتوانیم در این حیطه فعال باشیم و تمام آثار به فروش برسد. از طرف دیگر، از نظر ساختاری در جشنواره فجر خلأ بهره‌برداری داریم و به دنبال این بودیم که این خلأ پر شود. خیلی از آثار چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، قابل فروش هستند و به ویژه در حوزه حجم، چون آثار با نگاه‌های نظارتی انتخاب شده‌اند، قابلیت ارائه شهری دارند و به همین دلیل بنا داشتیم رایزنی‌هایی با شهرداری انجام دهیم، اما در مدت کوتاه نمی‌توانیم به آن جایگاه نزدیک شویم.
میرهاشمی درباره اعلام نام حسن روح‌الامین به عنوان هنرمند حاضر در جشنواره تجسمی فجر، و تکذیب این موضوع از سوی هنرمند گفت: ما در بخش ایثار و فداکاری چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، هم بخش دعوت از آثار گنجینه‌ها داریم و هم اعلام فراخوان داشتیم. اثر حسن روح‌الامین متعلق به انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس است و از گنجینه آن دریافت شده است و در بخش مسابقه نیز حضور ندارد. بنابراین ممکن است که هنرمند از حضور اثرش در جشنواره بی‌خبر بوده باشد.
امیر راد نیز با اشاره به بخش کیوریتوریال چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: امسال در جشنواره هنرهای تجسمی فجر یک بخش کیوریتوریال داریم که‌امیدواریم در دوره‌های بعدی تمرکز بیشتری بر این شیوه از نگاه به هنر معاصر وجود داشته باشد. جشنواره امسال پاساژی بین شیوه برگزاری دوره‌های قبلی و شیوه‌های جدیدی است که در سال‌های آینده می‌تواند وجود داشته باشد.
او با بیان اینکه بخش کیوریتوریال با دبیری جمشید حقیقت‌شناس و با عنوان «کاتب» برگزار می‌شود، درباره نحوه انتخاب دبیر این بخش گفت: جمشید حقیقت‌شناس در چند دوره جشنواره حضور داشته و با نوع کار این رویداد آشناست. همچنین طیف وسیعی از هنرمندان و فضای فرهنگستان هنر را به خوبی می‌شناسد. در انتخاب کیوریتور توانایی‌های او در شناخت فضا و جامعه بسیار اهمیت دارد و با توجه به سابقه‌ای که آقای حقیقت‌شناس در هنرهای تجسمی و توانایی که در شکل دادن به فضای فرهنگستان هنر دارد برای این کار انتخاب شد.
راد درباره بخش نظامی گنجوی گفت: این بخش در فراخوان جشنواره مورد توجه قرار گرفت و تعدادی اثر در این بخش به دست ما رسید. علاوه بر این چند پروژه جانبی نیز تعریف شد و تلاش کردیم که بیشتر به هنرهای جدید توجه شود تا از طریق رسانه‌های جدید هنری بتوانیم نظامی گنجوی را معرفی کنیم. نظامی گنجوی بخش مهمی در فرهنگ ما است و می‌توان با تمرکز بیشتر در رویداد‌های مختلف هنری به آن پرداخت.
او با اشاره به چیدمان بخش نمایشگاهی جشنواره گفت: یکی از مسائلی که در دوره‌های گذشته جشنواره با آن مواجه بودیم این بود که جشنواره تا حد زیادی رسانه محور بود و آثار رشته‌های مختلف به شکل جداگانه چیدمان می‌شدند، بنابراین چیدمان کلی نمی‌توانست شکل درستی داشته باشد. اما امسال با وجود اینکه بخشی از جشنواره رسانه محور است، چیدمان آثار به شکل رسانه محور نیست و کار‌ها به شکلی کنار هم قرار می‌گیرند که ارتباطی میان آن‌ها وجود داشته باشد.
راد درباره بخش مقالات نیز گفت: دبیری این بخش را پریسا شاد قزوینی بر عهده دارد و ۱۵ مقاله به ۱۴ نویسنده سفارش داده شده است. موضوعات متفاوتی برای این مقالات در نظر گرفته شده است که می‌توان چند دسته کلی شامل اقتصاد هنر، زنان در هنر، بازار‌های هنری و... را نام برد.
او با بیان اینکه نکوداشت کامبیز درم بخش و اصغر کفشچیان مقدم در جشنواره برگزار می‌شود گفت: متأسفانه تعدادی از هنرمندان را بر اثر کرونا از دست دادیم. به همین دلیل نکوداشتی برای این دو هنرمند که از بزرگان هنر ایران هستند برگزار می‌شود و تعدادی از آثار کامبیز درمبخش و علی اصغر کفشچیان به همراه آثاری که سایر هنرمندان به یاد آن‌ها خلق کرده‌اند به نمایش در می‌آید.
او در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره تکراری بودن حضور هنرمندان به عنوان دبیر و داور در این جشنواره گفت: بسیاری از هنرمندان برای اولین بار به عنوان داور در این جشنواره حضور دارند. در بعضی از رشته‌ها مانند هنرهای جدید اصولاً هنرمندان زیادی در کشور نداریم. ضمن اینکه بعضی افراد هم داوری را نمی‌پذیرند و به دلایل مختلف در جشنواره شرکت نمی‌کنند. بنابراین دایره محدودی از هنرمندان هستند که هم دانش و توانایی این کار را دارند و هم مسئولیت داوری را می‌پذیرند.
راد درباره سیاست‌های جشنواره و بازدهی آن در دوره‌های گذشته گفت: اگر‌امیدوار نبودیم که تغییراتی رخ می‌دهد در این رویداد حضور نداشتیم. ما به‌امیدی آمدیم که این کار را انجام دهیم، اما همه باید متوجه باشند که فرهنگ یک سیاستگذاری بلند مدت لازم دارد و تغیرات نمی‌تواند در کوتاه مدت رخ دهد. در رویداد‌های فرهنگی دنیا معمولاً مدیریت بلندمدت وجود دارد ولی ما این مشکل را داریم که تغییر دولت و مدیران باعث تغییر در رویداد‌های مختلف می‌شود، در حالی که باید سیاستگذاری واحدی وجود داشته باشد تا بتوان به نتیجه رسید.
راد افزود: دوره‌های گذشته این جشنواره با هم متفاوت بوده است و به همین دلیل عده بسیاری عقیده دارند تکلیف آن هنوز مشخص نیست. اگر دبیرخانه دائمی وجود داشته باشد می‌تواند سیاست مشخصی داشته باشد که روند جشنواره را در طولانی مدت شکل دهد و معرفی درستی از جشنواره به مخاطبان ارائه شود. به این ترتیب کسانی که قصد شرکت در جشنواره را دارند از ابتدا می‌دانند که با چه سیاست‌های مواجه خواهند شد.
میرهاشمی نیز در این زمینه گفت: اگر بتوانیم جشنواره‌ها را به پروسه تبدیل کنیم و آن‌ها صرفاً یک پروژه نباشند و دامنه زمانی محدودی نداشته باشند، اتفاقات بهتری می‌افتد. اگر این اتفاق رخ دهد من با اطمینان می‌گویم جشنواره‌ها به کارکرد خود نزدیک شده‌اند.
میرهاشمی ادامه داد: تأکید چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی، بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی درجریان برگزاری جشنواره است. تلاش کردیم تمام رفتار‌هایمان بر اساس پروتکل‌ها باشد و افتتاحیه نیز خیلی مختصر و مفید برگزار خواهد شد.
افتتاحیه چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ساعت ۱۷ روز جمعه ۱۵ بهمن در مؤسسه صبا برگزار می‌شود و همزمان با تهران، در ۳۰ استان نیز افتتاحیه جشنواره‌های استانی برگزار خواهد شد.